Alledagjes: Youssef

‘Op het verkeerde been’

BLOG – ‘Youssef’ stelt hij zich voor en geeft me zo’n harde hand dat ik mijn vingerbotjes voel kraken. Achter in de vijftig, zijn grijze haar glimmend achterovergekamd. Hij maakt zich breed en staat in een kaarsrechte houding voor me. Hij draagt een donkerblauwe regenjas met daaronder een driedelig donkerblauw pak met een duidelijk zichtbare gouden horloge ketting. Gouden ringen om zijn vingers. En hij is met een vriend, die hem met een knip van zijn vingers gedienstig uit zijn jas helpt. Dat draagt nog meer bij aan het intimiderende beeld dat hij oproept. Samen willen ze de spreekkamer inlopen. ‘Sorry’, zeg ik en stap kordaat naar voren, ‘ik spreek alleen met u, uw vriend mag in de wachtruimte wachten’. Hij kijkt me geïrriteerd en geringschattend aan maar met één waai-gebaar van zijn arm vertrekt zijn kompaan naar de gang. Hij gaat tergend langzaam zitten, zijn borst naar voren, zijn hoofd en nek achter op zijn romp. Eén en al macho mannelijkheid. Dit gaat geen gemakkelijk gesprek worden…

Zoals het hoort leg ik eerst het doel van dit gesprek uit: kennismaking. Ik ga iets over mezelf vertellen en hem vragen stellen. Daarna wil ik kijken of er in de nabije toekomst mogelijkheden zijn voor participatie van mijnheer, nieuwkomer uit Irak, met een verblijfsvergunning. Maar nog voordat ik uitgesproken ben begint hij te schreeuwen. ‘Wát participatie?! Jullie zijn allemaal hetzelfde, hersenloze, respectloze idioten!’ Zijn gezicht wordt knalrood van woede en schreeuwend vertelt hij wat er allemaal mis is gegaan bij zijn uitkeringsaanvraag, huisvesting en bij de bank. En dat is veel. Echt heel veel. Ik krijg plaatsvervangende schaamte. ‘Het spijt me’, zeg ik, ‘dat is schokkend wat u me daar vertelt’, en ik meen het. ‘Schokkend?!’ brult hij spugend, ‘schokkend?!’ Hij springt overeind en priemt een woedende vinger mijn kant op. ‘Weet je wat schokkend is? Mijn broer is twee weken geleden door IS onthoofd, dat is schokkend!’ Hij briest het uit. Ik kijk hem wezenloos aan en ik weet niet meer wat ik moet zeggen. Mijn hart bonkt en mijn handen zweten. De oorverdovende stilte die volgt lijkt eindeloos te duren. En wordt alleen onderbroken door Youssef’s hijgen.

‘Nee ik zeg niet dat u arrogant bént’, reageer ik, ‘maar dat u arrogant dóet’

‘Excuses voor mijn ongelukkige woordkeus’, zeg ik trillerig, ‘ik vind het echt afschuwelijk wat u is overkomen. Ik kan me daar geen voorstelling van maken en ik weet niet wat ik moet zeggen, behalve dat ik het vreselijk vind voor u. Het lijkt me beter dat we dit gesprek beëindigen. Ik voel me er heel akelig bij. U doet heel boos en arrogant tegen me en ik begrijp ook wel dat u me niet vertrouwt na wat u allemaal is overkomen. Het lijkt me beter dat u nu naar huis gaat. Dit gesprek gaat totaal niet zoals ik gehoopt had. Ik had u graag een beetje willen leren kennen’. Hij moet mijn ontsteltenis hebben gezien en mijn gezicht is waarschijnlijk lijkbleek. Ik zie dat hij zijn schouders wat laat zakken, zijn hoofd een beetje voorover. Hij denkt een moment na. ‘Dus jij vindt mij arrogant?’, vraagt hij. ‘Nee ik zeg niet dat u arrogant bént’, reageer ik, ‘maar dat u arrogant dóet’. Hij lacht een beetje scheef. ‘Zo ben ik eigenlijk helemaal niet’, zegt hij en we kijken elkaar voor het eerst echt aan. Ik ben een christen en normaal gesproken ben ik een vriendelijk mens. Ik help mensen’.

Hij slaakt een zucht en ook ik haal hoorbaar adem, langzaam ontspannend. Dan begint hij te vertellen over zijn leven in Irak. Daar had hij een succesvol importbedrijf, voornamelijk westerse goederen. ‘Goed spul!’, zegt hij knipogend tegen mij. ‘Ik had het goed en ik kon veel mensen helpen. Mensen kwamen ook naar me toe om geld of met andere vragen en als het kon hielp ik ze’. Zijn vrouw en twee volwassen zoons bleven achter. De jongens wilden niet mee, die hebben hun eigen leven daar en zijn vrouw durfde niet. Ze was panisch, vond de vlucht veel te risicovol. Hij hoopt haar over een tijdje over te kunnen laten komen. In de regio waar hij woonde, werd het steeds onveiliger door de terroristenorganisatie IS, zeker voor welgestelde christenen die van kunst en cultuur hielden. Hij voelde zich opgejaagd en bedreigd en zag geen andere keuze meer dan te vluchten. ‘En nu ben ik hier’, zegt Youssef met een vermoeide blik, die ik nu pas zie.

‘Ik ben zó bang dat IS ze te pakken krijgt en hetzelfde met ze doet als met mijn broer’

‘Dus jij vindt me arrogant?’, vraagt Youssef voor een tweede keer. ‘Nee’, zeg ik nogmaals, ‘maar u komt arrogant over, dat is een verschil’. ‘Hoe dan?’, vraagt hij. Ik ga staan en doe na hoe hij binnenkomt en vooral hoe hij tegen me doet, het schreeuwen nog daargelaten. Ik spiegel zijn lichaamshouding. Hij kijkt geamuseerd toe en ik leg uit dat zijn sjieke kleding dit beeld versterkt. ‘Ik wil niet een verkeerd beeld oproepen’, zegt hij, ‘maar weet je waarom ik me zo kleed? Ik kan niet meer slapen. Hooguit twee uurtjes per nacht, met het licht aan. In het donker slaap ik niet, want dan krijg ik nachtmerries’. Zijn ogen worden vochtig. Maar dit is een man die niet mag huilen. ‘Ik ben zó bang voor mijn familie’, zegt hij zacht, ‘ik kan ze van hieruit niet beschermen. Ik ben zó bang dat IS ze te pakken krijgt en hetzelfde met ze doet als met mijn broer. Omdat ik niet slaap ben ik ’s ochtends dood- en doodmoe. Zó moe dat ik eigenlijk het liefst in mijn pyjama in mijn huis blijf, maar ik weet dat het dan steeds slechter met me zal gaan. Dus elke dag dwing ik mezelf om me aan te kleden en ga ik naar buiten. Dan heb ik nog een beetje het gevoel dat ik iemand ben. En dan zoek ik wat bekenden op, zodat ik me niet zo alleen voel.

Opeens zijn de maskers afgevallen en zitten er twee mensen tegen over elkaar die een gesprek van hart tot hart hebben. Youssef blijkt bij nader inzien een gewone man met een grappige lach en hij is een bevlogen verteller. Nadat ik koffie heb gehaald en ik hem naar zijn interesses vraag, begint hij met glanzende ogen over kunst en cultuur te vertellen. Over voorstellingen en musea die hij bezocht heeft. We krijgen het zelfs over politiek en hij vertelt me dat, volgens hem, IS in het leven geroepen is door de wapenindustrieën van Amerika en Rusland. ‘Die wapenfabrikanten zijn schatrijk’, zegt hij, ‘dus kopen ze de politiek om en zorgen ze dat er ergens weer een oorlog wordt gestart. Waar moeten ze anders heen met hun wapens? Let op mijn woorden’, zegt hij. ‘Deze oorlog met IS duurt nog een jaar of wat en dan beginnen ze, de wapenfabrikanten dus, gewoon ergens anders weer een oorlog. En niemand die er iets aan kan doen’.

Youssef komt nog één keer terug en pakt nog één keer mijn hand met zijn beide handen vast

Als we afscheid van elkaar nemen grijpt Youssef mijn hand met zijn beide handen vast. Hij bedankt me voor het fijne gesprek. Ik beloof hem dat we hem voorlopig met rust laten om dat van participatie nog geen sprake kan zijn als je met zulke grote problemen te maken hebt. Maar dat hij me wel zelf mag bellen als hij graag wat werkervaring op wil doen in het loopbaancentrum waar ik werk. Hij glimlacht dankbaar en drukt nogmaals mijn hand. Op de gang praat hij opgewonden met zijn vriend. Dan komen ze samen terug. Youssef schudt me nogmaals de hand en ik moet ook de hand van zijn vriend drukken, die er wat bedremmeld bij staat. Dan lopen ze gezamenlijk de gang uit. Tot ze bij de deur zijn. Youssef komt nog één keer terug en pakt nog één keer mijn hand met zijn beide handen vast. ‘Bedankt voor het fijne gesprek mevrouw’, zegt hij, waarbij hij het woord mevrouw met nadruk uitspreekt. En ik? Ik pak mijn jas en besluit eerst maar even een blokje om te gaan voor dat ik me in een volgend gesprek begeef.

 

Deel dit artikel

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top