Vlielander Folkert Janssens: ‘Dit is een regelrechte milieuramp’

Jutters, eilandbewoners en eilandgasten leken even euforisch toen er spullen aanspoelden op de waddenstranden en dijken aan de Friese kuststrook. Op Terschelling vooral sandalen, op Vlieland stoelen en kinderjassen. Maar niet lang erna kwam het besef dat de hoeveelheden zo groot zijn en er eveneens veel kapot plastic bij zit dat de ravage nauwelijks te overzien is. “Het is een illusie om te denken dat je dit kunt opruimen,” vertelt eilandbewoner Folkert Janssens. “Het is een regelrechte milieuramp.”

Janssens noemt zichzelf ook wel amateur bioloog en ambassadeur voor het werelderfgoed Waddenzee. Zijn liefde voor de wadden en de flora en fauna zit diep. “Hulde voor alle vrijwilligers die helpen opruimen, maar het is het topje van de ijsberg. Dit is werkelijk een milieuramp waar we nog jaren last van gaan hebben. Ik ben er echt ziek van.”

Maar liefst 270 containers gingen in de storm van afgelopen dagen overboord in de buurt van het eiland Borkum. Enkele gingen open. Alle materiaal stroomde de zee in en ligt aangespoeld op stranden. Zittingen van stoelen, pallets en jassen. Maar ook veel troep zoals plastic en piepschuim dat in no time onder het zand verdwijnt. De dijk bij Holwerd ligt er inmiddels ook vol mee. 

Iedereen wast tien kinderjassen

Er ontstaan momenteel veel particuliere initiatieven om de rotzooi op te ruimen. Hulp is nodig om het zo snel mogelijk allemaal van het strand en de dijken af te hebben. Ik sprak de Vlielandse Nicolette Schenkel die op eigen initiatief een actie is gestart om alle aangespoelde jassen naar een goed doel te doen. Nicolette Schenkel: “Ik ging gisteren met mijn zoontje de hond uitlaten op het strand. Ik zag zoveel aangespoeld materiaal dat ik uiteindelijk de auto heb gepakt en het strand opgereden ben. Op dat moment trof ik enorm veel kinderjassen aan in alle mogelijke kleuren. Ik denk dat het er wel honderden zijn.”

Ze bleken als nieuw

Veel van de jassen waren al opgepakt, maar wat moet een mens met acht kinderjassen, dacht Nicolette die in het dagelijks leven de post rondbrengt op Vlieland. “Ik heb eerst zelf een aantal jassen meegenomen en het zand eraf gespoeld. Vervolgens heb ik ze gewassen en gedroogd en toen bleken ze als nieuw. Zonde om in een container weg te doen. Dus heb ik een oproep gedaan aan mensen. Als iedereen nou tien van die jassen wast en ze inlevert, probeer ik ze te geven aan bijvoorbeeld het Rode Kruis. Er zijn zoveel arme kinderen in koude gebieden zonder jas, die kunnen dit gebruiken.”

Er is nog één probleem dat verholpen moet. Aan de jassen zitten beveiligingslabels. “Met een winkelierster ben ik al bezig geweest deze te ontgrendelen, maar dat werkte niet. Zij is momenteel op zoek naar een ander ontgrendelingssysteem om de labels er vanaf te krijgen.” Een telefoontje van het Rode Kruis doet ons gesprek stoppen, maar het initiatief blijkt inmiddels goed te werken. Veel mensen geven gehoor aan de oproep van Nicolette.

Naast alle jassen, spoelden op Vlieland veel stoelen, stoelpoten en Ikea kinderspeelgoed aan. Volgens Nicolette is het meeste daarvan kapot. Daarnaast worden er cardridges vol toner gevonden. “Die moeten naar het vuilstation. Die rotzooi mag niet in de natuur verdwijnen.”

Werelderfgoedstatus niet meer dan een etiket?

Terug naar Folkert Janssens die op zijn Facebook schrijft dat het triest is hoe weinig mensen de impact voorzien van acht complete goederentreinen rommel in het kwetsbare waddengebied. “Ik heb nog geen woord gehoord over Duitse en Deense voorbereidingen op het naderende onheil. Zij krijgen na ons een nog veel groter hoeveelheid over een veel langere periode over zich heen. En waarom heb ik nog geen enkele reactie uit Den Haag voorbij zien komen? Is onze werelderfgoedstatus echt niets anders dan een etiket?”

“Ik wil niet doemdenken,” vertelt hij even later in een telefonisch gesprek, “maar door de werking van de golven zal er enorm veel plastic kapot slaan in kleine stukjes. Dat blijft maandenlang drijven en op stranden liggen. Na verloop van tijd is dat spul ook niet meer bruikbaar voor mensen en niemand raapt het nog op. Het komt ook nog eens in de voedselketen terecht en dieren gaan er aan kapot. Het is een ongekende milieuramp. Dit woord nam ik gisteren in de mond toen bleek dat het niet ging om 30 maar om 270 containers.”

De impact is niet te overzien 

Dit is de eerste volledige dag, vertelt Janssens. “Heel veel mensen zijn aan het ruimen. Dat is geweldig. Maar het is ondenkbaar dat je dit weg krijgt. De realiteit is ook dat veel containers zinken. Die worden wel gelokaliseerd, maar zolang ze niet open zijn, laat men ze liggen. De impact is niet te overzien en het is nog lang niet voorbij.”

Stichting De Noordzee is eveneens van mening dat het nog jarenlang zal aanspoelen. Projectleider Schone Zee Marijke Boonstra laat via de NOS weten dat het een uitzonderlijk ongeval is en dat de rederij een groot risico heeft genomen door te gaan varen met deze sterke wind. Het ging om windkracht 8 tot 9.

Is dit het waard?

Janssens: “Waar is nu onze overheid om dit werelderfgoed te beschermen? De regelgeving deugt niet. Bij dit soort weersomstandigheden zouden ze niet moeten varen. Ik begrijp wel dat het een economisch belang is en dat iedereen zijn spullen op tijd wil hebben, maar een reder en kapitein moeten zich afvragen of dit het waard is. Daar kan ik wel om janken.”

De meeste containers, afkomstig van de MSC Zoe die maar liefst 19.000 containers kan vervoeren, zijn richting Nederland gedreven omdat de stroming die kant op stond. Het Duitse commandocentrum van Maritieme Noodgevallen meldt dat er ongeveer 35 containers van de 270 zijn gelokaliseerd. Ze drijven rond in de Noordzee of zijn op de eilanden terecht gekomen. Een aantal containers bevat organische peroxiden in poedervorm. Dat moeten de mensen niet aanraken, waarschuwt de kustwacht.

Foto’s: Vlieland Actueel en Nicolette Schenkel

Deel dit artikel

Full 2
Culinaire routes
De leukste restaurants, de meest verfijnde smaken, de eerlijkste gerechten.
Full 2
Full 2
Fiets, wandel- en vaarroutes
Kom lekker in beweging en loop of fiets een mooie route!
Full 2
Full 2
Er op uit
Nederland is veelzijdiger dan je denkt. Laat het dagelijkse leven even achter je en geniet!
Full 2
Full 2
Schrijf mee
Vertel jij graag mooie verhalen? Schrijf dan mee met de redactie van 50+
Full 2
previous arrow
next arrow
Scroll naar boven
Scroll naar top